woensdag 18 november 2009

*Verzin zelf een originele titel*

“Verrassing!” Hoe lang is het al geleden dat we dit woordje hebben gehoord? Wanneer heb je voor het laatst een cadeau gekregen waarvan je geen flauw idee had wat erin zat? Juist. Origineel zijn is niet alleen uitgestorven, het is ook nog eens ouderwets geworden. Waar is de tijd dat de sint een verrassing bracht voor ons? Okay, we mochten hem inspireren door op een groot wit vel papier alle cadeautjes te kleven waar we van droomden. We moesten catalogi bijeen gaan schooien bij kinderloze buren omdat de onze aan weerskanten bedrukt was en we zowel wilden wat op de voorkant stond als wat op de achterkant afgebeeld stond. Eén keer per jaar mocht ik eens dromen. Ik hoefde niet naar de prijs te kijken want de sint was rijk genoeg. Speelhuisjes, springkastelen, zwembaden, zandbakken, biljarttafels, ... Vaak had ik geen flauw benul van wat de dingen kostten. Maar ik mocht ze allemaal op mijn wit blad papier plakken, alles dat mijn hartje begeerde. En uit die enorme lijst dingen, waarvan ik me achteraf vaak nog nauwelijks kon herinneren wat er allemaal op stond, koos de sint dan één of meerdere cadeautjes. Wat er uiteindelijk op 6 december ’s ochtends op de salontafel bij het haardvuur tentoongesteld zou staan, was een grote verrassing. Verrassingen waren altijd leuk. En dus was dat ook vaak zo bij verjaardagen, kerstmis, Nieuwjaar, Pasen. Elke gelegenheid was goed om elkaar te verrassen. Van zodra je zakgeld had, kon je dat uitgeven aan kerstcadeautjes voor het hele gezin. En voor je zakgeld had, zorgde je wel voor een knutsel- of boetseerwerkje of een mooie tekening. Maar die verrassing, daar draaide het om. Die glimlach op iemands gezicht wanneer die het cadeaupapier en het gouden lint voorzichtig had losgemaakt en zijn eerste glimp opving van wat zich daaronder verschool.


Ik ben bang dat momenten als deze enorm zeldzaam zijn geworden. Kinderen zijn lang niet meer zo dankbaar als ze vroeger waren, hoeven van hun ouders ook helemaal niet zo dankbaar meer te zijn. Reeds lang vooraf wordt bij verjaardagen en feestdagen de bestelling doorgegeven. “Ik wil dit, ik wil dat.” Vaak weten kinderen al wat ze willen voor hun volgende verjaardag terwijl ze hun vorige nog vieren. Grootouders, peter en meter krijgen een papiertje mee naar huis met wat kindlief graag wil. Met een beetje geluk is het een lijstje en moeten ze onderling overeen komen wie wat geeft, zodat dat op zijn minst nog een verrassing is. En die zeuren daar niet over. Die vinden het zelfs gemakkelijk. Dan moeten ze niets verzinnen waar het kind toch niet blij mee zal zijn. Ik hoorde onlangs een verhaal van een moeder die samen met haar kleuter de Sinterklaasinkopen doet en het kind wijsmaakt dat mammie altijd de cadeautjes voor Sinterklaas moet kopen, die ze dan aan haar terug betaalt. Vertel je kind dan meteen de waarheid. Er zit evenveel magie in dat verhaal als in een kapot ei. Ik maak er nog altijd een fijn moment van om oudejaars- en verjaardagscadeautjes uit te zoeken die perfect passen bij de ontvanger. Het gebeurt wel eens dat ik het perfecte cadeau al enkele maanden voor de festiviteiten aantref. In dat geval wordt het bewaard voor deze gelegenheid en heb ik weer iets vrolijks om naar uit te kijken, de verrassing op iemands gelaat.
Natuurlijk vergis ik me wel eens in zo’n dingen. Mensen veranderen ook zo vaak. Als je weet dat iemand al jarenlang alles verzamelt met schaapjes op en je vindt toevallig het meest schaapachtige nachtlampje dat je ooit in je hele leven hebt gezien, dan mag je ervan uit gaan dat die persoon net zijn verzameling heeft stopgezet wanneer je hem of haar je originele cadeau overhandigt. Wanneer je iemand die verzot is op chocolade een gevuld mandje schenkt met lekkere chocoladedessertjes mag je er zeker van zijn dat die persoon op dat moment net een dieet is begonnen. En als je besluit voor een biefstukliefhebber als verrassing eens lekker zijn lievelingsmaal te koken, zou het me intussen al verbazen als die niet net vegetariër is geworden. Een religieus beeldje of boek moet je dus ook nooit kopen want misschien is die persoon intussen al bekeerd tot iets anders.

Voor sommige mensen en leeftijdsgroepen moet je op veilig spelen en je ouderwetse principes laten varen. Mijn zus van zestien krijgt voor haar verjaardag bijvoorbeeld een bon van het shoppingcenter. Zij houdt minder van verrassingen. Goed dat er de dag van vandaag dus op dit gebrek aan originaliteit wordt ingespeeld door middel van cadeaubons. Zo kan de ontvanger van het cadeau zelf kiezen wat hij of zij ermee aanvangt. Desondanks laten veel mensen zo’n bons gewoon ergens in een lade slingeren en uiteindelijk vervallen. Heel erg in tegenwoordig zijn de Bongobons. Daarmee kan je geen materiële dingen kopen maar wel een belevenis. En, zoals mensen vaak op de harde manier leren tegenwoordig: het leven is kort en het zijn niet de materiële dingen maar de ervaringen die een mens gelukkig maken. Een leuk concept op zich want de ontvanger kiest zelf binnen een categorie wat hij wil gaan doen en vaak ook met wie, maar in essentie eigenlijk erg onorigineel. Zeker als je weet dat er nu ook bongobons zijn om bongobons mee te kopen. Daar zie ik niet echt het nut van in eigenlijk. Het is vréselijk omslachtig. Diegene die dat op de markt bracht, moet mij eens uitleggen waarom het gemakkelijker is om met een bongobon een andere bongobon te kopen waarmee je een uitstapje naar Paradisio kan doen ( mits je op voorhand reserveert) dan dat je gewoon je inkomticket koopt op het moment dat het je eens goed uitkomt.

Misschien overdrijf ik met mijn kritiek, zijn bepaalde mensen gewoon echt inspiratieloos en andere mensen gewoon onmogelijk tevreden te stellen. Zulke bons zijn uiteraard ook origineler dan iemand een briefje van x euro in de hand te stoppen of een kaart te geven met een extra zakcentje. Een originele wenskaart kopen voor iemand is ook heel fijn maar ik koop alleen nog wenskaarten voor mensen die ik geen cadeau geef. Het gebeurt me iets te vaak dat iemand de verpakking van zijn cadeau als een wildeman openscheurt en niet naar zijn kaart om kijkt. Ik heb ook al verhalen gehoord over mensen die hun wenskaart niet lezen en ze gewoon met inhoud de vuilnisbak in gooien. Jammer vind ik dat, a waste of time and money. Nee, over het algemeen blijf ik hardnekkig cadeaus uitzoeken voor mensen. En als ze het cadeau niet leuk vinden, dan zullen ze het wel ongeopend doorgeven aan iemand anders, bij gelegenheid. Hopelijk vallen ze dan niet door de mand doordat ze het wenskaartje er laten aan zitten.

Hard Times

De crisis is nog lang niet voorbij. In België hebben talloze jonge universitairen het moeilijk om een job te vinden. Ik ben een van die ongelukkigen. Met de tonnen papier die ik al tevergeefs heb verstuurd, heb ik vast onrechtstreeks al een flink stuk regenwoud vernield. Het brieven typen en e-mails versturen is al bijna een fulltime bezigheid geworden waar ik weliswaar niet voor word vergoed. Geef toe, in deze maatschappij werkloos zijn of werkzoekende, wat ik een iets minder deprimerende term vind, is een waar gebrek.

Vanochtend reageerde ik nog op een vacature die ik gisteravond in mijn mailbox kreeg. Ik liet mijn laatste reserves zelfvertrouwen vanuit mijn dikke tenen naar boven stromen en stapte het bedrijf binnen. Persoonlijk contact heeft het meeste impact, zeggen ze. Het persoonlijk contact duurde echter maar enkele seconden. De verantwoordelijke voor nieuwe aanwervingen was er nog niet. Voor welke vacature het was. “Oh, die is al ingenomen…” Ze moet de teleurstelling op mijn gezicht gezien hebben. “Echt?! Nu al? Ik heb ze pas gisteravond gekregen…” Ik was radeloos. Vol medeleven vroeg ze me mijn cv toch af te geven. Ze zou het doorspelen, zei ze. Moedeloos droop ik af. Heel die afstand gedaan voor een blik van medeleven. Ik had zelfs geen zin meer om een boek te lezen op de tram. Daar glipte er weer een uit mijn handen, een droom van een job. Perfect gelegen, veel variatie, ideaal voor iemand met mijn diploma’s. Het loon kan me al niet meer schelen, zolang ik niet voor niets moet werken. Alles is beter dan totaal geen inkomsten hebben en je nutteloos voelen. Geen inkomen hebben in 2009, in een maatschappij waar op elke hoek iemand klaarstaat om het geld uit je zakken te halen en je overal moet betalen om te pissen. Zelfs met vier diploma’s kom je nog niet aan de bak. Ik heb veel zin om voorlopig toiletten te gaan kuisen maar dan ben ik het die mensen moet afzetten om hun behoefte te doen. Voorlopig iets doen dat helemaal niet aansluit bij je diploma, soms kan het niet anders. Maar achteraf staan ze er weer met hun ‘relevante werkervaring vereist’ en dan zit je voor eeuwig vast in een job waar je met tegenzin heen vertrekt, waar je de uren aftelt tot je weer naar huis kan gaan en waar je bovendien ’s nachts van wakker ligt.

Ervaring vereist. Een universitaire opleiding is de meest theoretische studie voor handen. Buiten die enkelingen die de kans hebben gehad om stage te lopen, studeren er evenveel universitairen af met ervaring als er baby’s worden geboren met een onderbroek aan. En hoewel bedrijven wel drie en vijf jaar ervaring durven vragen, hebben ze op een paar uur al hun vacatures ingevuld. Nu zijn er natuurlijk heel veel kandidaten maar ze moeten er toch een aantal vergelijken? Soms nemen ze blijkbaar gewoon de eerste de beste die aan één van de voorwaarden van de vacature voldoet. Zo greep ik net naast een job in het onderwijs terwijl ik zo goed als onmiddellijk op de vacature had gereageerd. Ik ging ervan uit dat ik net iets te weinig ervaring had met slechts één interim op mijn cv maar achteraf hoorde ik dat degene die wel was tewerkgesteld als liobaanstudent zijn allereerste les Engels heeft gegeven op die school. Ik zeg niet dat zo’n persoon onbekwaam is. Die kan best uitgroeien tot de beste leraar die ooit die school is binnen getreden. Maar dan moeten ze die twee woorden schappen: ‘ervaring vereist’. Slechte en afgeschreven leerkrachten met allerhande mankementen worden bovendien tot in de eeuwigheid overgeplaatst van de ene school naar de andere maar nooit ontslagen. Het gaat tenslotte maar om de toekomst van pubers, die mislopen toch de dag van vandaag… Nieuwe werkkrachten zijn natuurlijk een lopende kost in crisistijd.
Het is dus begrijpelijk dat ze mensen van binnenin het bedrijf de kans willen geven om op te klimmen. Maar doordat een bedrijf verplicht is om vacatures officieel bekend te maken, worden de werkzoekenden alleen maar de ogen uitgestoken. En na de zoveelste teleurstelling kan je het niet langer verstoppen. Die starende blikken. “Een stofje achter mijn lenzen denk ik mevrouw… of een oogontsteking.” En thuisgekomen kan je de moedeloosheid niet langer op afstand houden. Ze overvalt je. Oh, de talloze keren dat ‘de perfecte job’ mijn hart brak… Maar liefde moet van twee kanten komen… niets aan te doen.

dinsdag 10 november 2009

Kleine lettertjes

Het is om de leesbrilindustrie te steunen, het is een milieuvriendelijke manier om inkt en papier te besparen, het is gewoon niet zo belangrijk maar we zijn zo lief om het wel te vermelden. Uitvluchten genoeg om het gebruik van kleine lettertjes te verantwoorden maar wanneer gaat iemand eens oprecht de intenties erachter uit de doeken doen. Het is om u te bedotten mevrouw. Het is om u bij uw pietje te pakken meneer. Het is om u te pluimen, u zoveel mogelijk geld uit uw zakken te halen, u om de tuin te leiden, u de illusie te geven dat iets goedkoop of gratis is terwijl u zich eigenlijk blauw zal betalen. Maar, ssst. Het is nog een verrassing.

Degene die voor het eerst op het idee kwam om kleine lettertjes te gebruiken in contracten heeft dat eigenlijk erg slim bekeken en verdient op zijn minst de Nobelprijs voor de oplichterij. Hij kwam op het idee, niet nadat er een appel op zijn kop was gevallen maar tijdens een niesaanval veroorzaakt door zijn stof en huismijtallergie. “Toch bijzondere diertjes, die mijten”, bedacht hij toen. “Onzichtbaar maar toch kan niemand zeggen dat ze er niet zijn. Waren afspraken soms ook maar zo…” En toen verscheen er zo’n gloeilampje boven zijn hoofd. In de nieuwste strips zijn die intussen vervangen door spaarlampjes. Hij verkocht zijn idee door. Aan bedrijven, kapsalons, winkels, … Kleine lettertjes zijn intussen alom tegenwoordig en zijn nu minstens zo talrijk als de illegale kopieën van de Officepakketten van Gates en, helaas, de programma’s die deze illegale software opsporen.

U moet voortaan altijd en overal op uw hoede zijn en voor de zekerheid altijd een vergrootglas meenemen. Want bedrog loert vervaarlijk om elke hoek.

Wil u digitale tv? Dit is een buitenkansje! We installeren het nu voor één euro in plaats van 149 euro! Als dat geen stuntprijs is. U krijgt er zelfs een gratis zeemvel bij met een foto van Sien en Maria erop gedrukt, om uw tv mee af te kuisen. Bovendien krijgt u een maand gratis Prime én Prime Sport! Wanneer u dit niet binnen de maand opzegt, heeft u zelfs een jaarabonnement aan uw been. En you know from nothing want dat stond in de kleine lettertjes. Wanneer u het dan alsnog wil opzeggen, moet u een boete betalen die duurder is dan een jaarabonnement op Prime, zodat u wel móet betalen! U pleegt dan immers contractbreuk want u ging akkoord met deze afspraak die u weldegelijk kon lezen, weliswaar in de kleine lettertjes. En wanneer u het dan weer niet op tijd opzegt, wordt uw abonnement nog eens met een jaar verlengd, hoera! Toch lief van ons dat wij het voor u steeds al verlengen, moet u lekker geen moeite doen. En met een domiciliëring moet u het bedrag zelfs niet meer elke maand overschrijven. We halen het gewoon zelf van uw rekening!

In het plaatselijke kapsalon:

Exclusief! Knippen, brushen en highlights voor slechts 15 euro!!!*

*Met exclusief bedoelen we meteen ook dat u voor alle producten extra moet betalen. In de prijs zit enkel de (be)handeling van de kapster van dienst, dus het op en neer bewegen van haar arm tijdens het bewerken van uw haardos. Het aantal highlights is bovendien beperkt tot drie aan elke kant en wanneer het föhnen langer duurt dan 5 minuten, betaalt u per minuut een euro extra. U zal ook moeten betalen voor het kleurmiddel dat bij het kleuren van uw haren zal worden gebruikt. De prijs bedraagt 1 euro per milliliter vloeistof. Wil u twee verschillende kleuren in uw haar wordt het 2 euro per milliliter want dan moet de kapster twee mengseltjes maken en twee keer met haar rechterarm roerbewegingen in een potje maken in plaats van maar een keer. En achteraf moeten er logischerwijze twee potjes worden afgewassen in plaats van een. De geprepareerde smurrie die in elk potje overblijft, moet u eveneens vergoeden. (Eventueel mag u de rest meenemen in uw eigen tupperwaredoosje. Indien u dat vergeten bent, zijn de doosjes ook te koop in het kapsalon voor 13 euro ’t stuk). U zal ook allerhande extraatjes voorgeschoteld krijgen die u achteraf zal moeten betalen zoals daar zijn: een heerlijke hoofdmassage, gebruik van een voedende shampoo, een kreukherstellende conditioner, de haarpers en het kapselstrijkijzer, een zonneglansmasker, een verwarmde handdoek (om de weldadige ingrediënten van de shampoo dieper in het haar te laten doordringen) en een vibrerende kam. Uw haren zullen geknipt worden met een vergulde schaar, waarvoor we noodgedwongen een extra bijdrage van 5 euro moeten vragen. Bovendien zal de kapster elk half uur vragen of u iets wil drinken en elke bestelling zal dan ook aan uw rekening worden toegevoegd. Aangezien u hier minstens 3 uur zit, mag u rekenen op een extra bijdrage van maximum 9 euro voor uw consumpties, tenzij u nog meer dorst heeft en om het kwartier iets te drinken vraagt. Voor alcoholische en verdovende middelen vragen wij een bijdrage van 3 euro per glas of tablet. Mogen wij u ook een heerlijk stukje appeltaart aanbieden, zelf gebakken. Dat is dan nog eens 3 euro. Onze bazin kon niet kiezen tussen het opstarten van een kapsalon of het openen van een taverne dus combineert ze de twee nu een beetje. De elektriciteit die wij verbruiken tijdens de kapbeurt (met uitzondering van de inbegrepen 5 minuten föhnen), zal ook worden verrekend: een halve euro per minuut. Tot slot moet u begrijpen dat wij elke maand een serieuze waterrekening hebben en daar willen wij u ook nog eens een vast bedrag van 2 euro per kapbeurt voor aanrekenen. Dat is het, tenzij op het moment zelf nog iets onverwachts aan de behandeling wordt toegevoegd. Misschien kan u veiligheidshalve maar beter uw gehele maandloon op ons rekeningnummer storten. Dan valt u niet in affronten wanneer wij u de rekening presenteren.

Ik ben zo effectief al eens 100 euro kwijt geweest bij de kapper, terwijl er in het groot 15 euro op het raam geschilderd stond voor wat ik vroeg. Toen was ik nog jonger en naïever natuurlijk. Nu kom ik gewoon geen kapsalon meer binnen. Ook in winkels durven ze wel eens van die belachelijke kortingsbons naar je hoofd slingeren:

50% korting op alle speelgoed!*

*vanaf een aankoopbedrag van 100 euro en met uitzondering van dvd’s, blu-ray, game(pack)s en accessoires, spelconsoles, gezelschapsspelletjes, boeken, cd’s, toegangstickets voor pretparken, pluche beesten, multimedia, gsm’s en accessoires, mp3-spelers en accessoires, telefoonkaarten, schommels, zwembaden, trampolines, speelhuisjes, speelgoed dat werkt op batterijen, speelgoed dat activiteiten van volwassenen tracht te imiteren (dokterskoffers, strijkijzers, wasmachines, winkeltjes, winkelwagens, poppenwagens, poppen, etc.), merkgebonden speelgoed (Fisherprice, Playmobil, Lego, Diddl, Disney, etc.) en alle speelgoedartikelen waarover reclame wordt gemaakt op vtm. Slechts één kortingsbon per klant is toegestaan. Deze is niet cumuleerbaar met andere promotionele acties en enkel geldig voor één artikel (het goedkoopste) en alleen op dinsdagnamiddag tussen 14u en 14u15 maar oeps, dinsdag is het onze sluitingsdag.

En als ze je hiermee nog niet hebben bedot, krijg je een klantenkaart waarbij je pas van voordelen kan genieten wanneer je een fortuin aan producten hebt gekocht. Verzamel 300 stempels! Eén stempel per aankoop van 15 euro en dat gedurende maar liefst één week waarna u welgeteld 3 dagen heeft om uw kaart in te ruilen voor een kortinkje van niets of een materiële prul van niemendal. Dankuwel!

Ze zouden het gebruik van kleine lettertjes moeten verbieden. Het is niet fair ten opzichte van mensen met een visuele handicap maar ook tegenover mensen zonder visuele handicap. Als de voorwaarden talrijker zijn dan de voordelen, geef dan geen kortingsbons en deel geen klantenkaarten uit waarbij je langer moet sparen voor een stempel dan de kaart geldig is. Wanneer ik iets nodig heb, zoek ik wel een winkel waar een bordje hangt: “Onze prijzen zijn verrekt hoog, maar wij doen tenminste niet alsof we goedkoop zijn."

Schoenmaker blijf bij uw naam

What’s in a name? Als een roos naar stront had geroken, hadden we ze vast nog steeds roos genoemd en had rozengeur een heel andere betekenis gekregen. Zouden rozengeur en maneschijn dan nog steeds onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn? Zouden we onze geliefde nog steeds rozen schenken voor Valentijn? Waarschijnlijk hadden we de geur van stront dan gewoon meer geapprecieerd en was Dior zelfs met een strontparfum op de markt gekomen. Taal is arbitrair maar gezien de huidige, intussen vaste linguïstische conventies en connotaties die verbonden zijn met het woord stront, schatten we de welriekendheid en het succes van een dergelijk parfum niet al te hoog in. Maar de dingen heten nu eenmaal zoals ze heten. Ik heb begrip voor het veranderen van eigennamen wanneer men daar een probleem mee heeft. Het is tenslotte een label dat een persoon zijn ganse leven meedraagt en dat hij hoegenaamd niet zelf kiest, maar ik erger me soms aan de manier waarop vaak wispelturig met simpele substantieven wordt gejongleerd of eigennamen die geen betrekking hebben op personen. Waarom veranderen dingen de dag van vandaag continu van naam?
Nadat de naam van de studierichting 'menswetenschappen' gewijzigd werd in het meer prestigieus klinkende 'humane wetenschappen', wat exact hetzelfde betekent, geraakte ze daarom nog niet af van haar onterechte reputatie een 'vuilnisbakrichting' te zijn voor leerlingen die problemen hebben met wiskunde, een meer praktische richting willen inslaan die zich nog net niet op TSO-niveau bevindt of die geen idee hebben wat ze met hun toekomst willen aanvangen. Wat heeft het dan voor zin om een naam te veranderen?

Waarom moet Calgon ineens Finish heten? Wat heeft Finish nu nog met kalkaanslag te maken? Verandert de visie van Vlaams Blok plots als de partij Vlaams Belang heet? Ik denk dat de visie van de partijleden niet gauw zal veranderen, al verzinnen ze nog tien nieuwe benamingen: Vlaams Beleg, Vlaams Belet, Vlaams Ballet, Vlaams Boulet, Vlaams Barak, Vlaams Beleid,… Het zijn slechts schuilnamen voor dezelfde inhoud. Naamsverandering mag dan wel de aandacht trekken, het maakt fans, gebruikers of aanhangers onzeker, alsof met de naam ook de essentie van het product is veranderd. Nadat een aantal parkbezoekers uren ondersteboven bleven hangen in de attractie Sirocco in Walibi, werd het tuig herdoopt tot de Turbine. Na een groot onderhoud, een nieuw decor, een nieuw likje verf werd de attractie opnieuw geopend. Elke parkbezoeker met een beetje logica heeft die make-over niet nodig. Als het kalf verdronken is, dempt men de put dus een attractie is op zijn veiligst kort nadat er iets mee is misgelopen. Toch moest een andere naam een aantal onzekere bezoekers over de streep trekken. Maar in essentie is het nog steeds dezelfde attractie. De naam van het park is trouwens ook al een aantal keer gewijzigd. Walibi, Six Flags Belgium, terug Walibi. Veel mensen spreken nu nog steeds van Six Flags, wat je hen niet kwalijk kan nemen. Net als ze aan de nieuwe naam gewend zijn, wordt de oude parknaam terug geroepen. Het gebeurt trouwens wel meer dat er wordt teruggekomen op een oude naam. Iets gelijkaardigs overkwam een familie ontbijtgranen. Binnen de Kellogg’s stam had men de Choco Pops familie, erg verwant met de familie Rice Krispies met dat verschil dat de Choco Pops omhuld waren met een laagje chocolade. Dus om het de consument zogenaamd gemakkelijker te maken (of was het een initiatief uit antiracistische overwegingen?) veranderde men de naam dan maar in Choco Krispies. Natuurlijk werkte dat niet. Uiteindelijk werd het Coco Pops, naar de Engelse Coco Puffs wellicht en naar de mascotte van het pak: de aap Coco (die volgens mij vroeger ook Choco heette, of was dat de aap van de Miekes?), maar je hoort mensen nog steeds spreken van Choco Pops. En hoeveel mensen spreken nog altijd over Tv1? Is Eén als naam nu zoveel beter, geeft dat de zender echt zoveel meer cachet? Als het erop aan komt, houden mensen niet zo van verandering.

Zo is dat ook met de generiek van televisieprogramma’s. De ‘generiekmuziek’ is van een niet te onderschatten waarde bij televisieprogramma’s. Die kondigt namelijk het begin van het programma aan. Een trouwe kijker herkent het deuntje vanuit de keuken en laat alles vallen voor zijn favoriete serie of soap. Maar vroeg of laat krijgen de makers de onbedwingbare drang om dat deuntje te veranderen. Zo werd de herkenbare instrumentale melodie van Wittekerke ooit vervangen door een of andere onbestemde popsong van Peter van Laet, die opvallend tekstueel op maat van de serie leek te zijn gemaakt maar volgens mij althans geen enkele meerwaarde had. Het moet rond die periode geweest zijn dat ik ben gestopt met kijken. De generiek draagt zoveel bij tot het imago van een televisieprogramma en er moet dan ook voldoende over zijn nagedacht. Men mag er niet van uit gaan dat, wanneer het deuntje nog niet helemaal op punt is, het altijd later nog vervangen kan worden. Het is mogelijk om het van de eerste keer goed te doen. Zo werd ik ook fan van de begingeneriek van Westenwind, uiteraard ook instrumentaal. Popnummers werken zelden voor mij. De enige generiek die ooit terecht is aangepast is die van Familie. Een van mijn huisgenoten volgt het programma nog steeds en ik was maar al te blij wanneer het eerste nummer eindelijk werd afgevoerd. Dat nummer klonk alsof een vals gestemde zangeres een poging deed om te jodelen terwijl ze uitschoof: fa-miii-liiie. Ik geloof dat het Jacky Lafon was die het zong maar ik durf het niet met zekerheid te zeggen. Tot overmaat van ramp werd dit nummer vervangen door exact hetzelfde nummer dat was ingezongen door iemand anders. Maar ook de nieuwe zangeres ging de dialoog aan met zichzelf in een soort schizofreen Nederlands: “Een beste vriend zou beter wezen. Dat is niet waar. Geef mij toch maar: familie.” Achteraf is het opnieuw vervangen, door een ander nummer en tegenwoordig klinkt er weer wat anders uit het televisietoestel. Qua tekst is het al even schizofreen: "Bij elke nieuwe dag zie ik opnieuw jouw lach. Soms ook niet, dan voel ik verdriet." Ze zijn bij studio A kennelijk fan van interne tegenspraak. Het is een minder grote auditieve marteling maar het blijft uiteindelijk ook minder hangen. Bijgevolg zijn een aantal (vooral oudere) kijkers afgehaakt omdat ze hun soap te vaak hebben gemist. Doordat hun vertrouwde lied niet langer het begin van het programma aankondigde, bleven ze vlijtig in de keuken achter hun kookpotten staan. Ik hoop dat de kijkcijfers nu zo zullen dalen dat ze het programma wel zullen moeten afvoeren. Ik weet dat Familie snel ingeblikt is, lage productiekosten heeft en relatief veel kijkcijfers in verhouding. Maar het lijkt wel alsof het al op de buis is van voor de dinosauriërs waren uitgestorven. Vaarwel Anna, Rita en Jan. Geef ze een daverend applaus en de prijs voor ‘snelst haaruitval bevorderende personages’ en laat maar vallen dat doek. Tijd voor nieuwe personages. Op dat vlak steun ik het uitzenden van telenovelles. Alleen haalt de drang om zo’n programma een heel jaar uit te zenden de kwaliteit enorm onderuit door de verhaallijn nodeloos uit te rekken. Zo’n telenovelle is ideaal om te spreiden over een half jaar. Maar net als die eeuwige generiekvernieuwing begint mijn tekst te ontsporen.

Mijn conclusie: mensen hebben herkenning nodig. Ze willen hun vertrouwde cornflakes kopen, het herkenbare en vertrouwde deuntje van hun favoriete soap horen, terugkeren naar hun bekende pretparkattractie, hun gebruikelijke wasproduct en stemmen vaak uit traditie voor de partij waarop hun voorouders stemden. Of die partij nu SPA of SP heet, dat maakt hen geen schele vink uit. Dat verandert toch de programmapunten niet. Waarom veranderen popsterren zeven keer hun groepsnaam? Waarom is algemeen Nederlands nu plots niet meer beschaafd? Hoe vaak je een naam ook verandert, de essentie blijft. Dat geldt ook voor de connotatieve overgang van neutrale woorden naar dysfemismen die op hun beurt moeten vervangen worden door eufemismen. Heeft een gehandicapte plots een minder groot probleem omdat hij mindervalide wordt genoemd? En weegt een volslanke dame plots tientallen kilo’s minder dan een dikke vrouw? Een schoenmaker die zich plots een wandelwaren deskundige gaat noemen, blijft in essentie hetzelfde beroep beoefenen. En een sanitair verantwoordelijke en een wc-madam houden uiteindelijk dezelfde wc-borstel vast. Of ik dit stuk tekst nu een column noem, een standpuntstortbad of woordenbraaksel. Het punt is dat ik mij uitdruk op papier en dat mij dat enorm veel voldoening geeft.